fbpx

Zonder zelfmanagement krijgen we minder goede zorg.

zelfmanagement
De juiste zorg zoeken, een doolhof

Eigen regiezelfmanagement

Dat is de term die op deze website gebruikt wordt voor zelfmanagement.

De overheid, zorgverzekeraars en zorginstellingen willen ons met met man en macht overhalen om meer aan zelfmanagement te doen.

Dit noem ik “zelfmanagement zoals het niet is bedoeld”. Vooral omdat de kosten hierbij op de voorgrond staan.

De overheid

De rijksoverheid heeft de volgende definitie over zelfmanagement:

De patiënt komt zelf in actie en houdt de regie over zijn eigen leven. Hij/zij zoekt oplossingen voor problemen en werkt samen met de zorgverleners.

Je ziet dat de overheid veel van de patiënt laat afhangen. De patiënt moet in actie komen. De patiënt zoekt en moet met zorgverleners samenwerken.
Het doel is wel duidelijk, de overheid kan bezuinigen als de patiënt meer zelf doet. Het vreemde is dat de meeste patiënten niet eens weten wat zelfmanagement is. Zij zetten zich er tegen af omdat ze denken dat ze alleen meer moeten gaan doen om de arts of zorgverlener te ontlasten.

Moet een patient niet te veel zelf doen?

Het gevaar is dan ook groot dat er te veel op de schouders van de patiënt terecht komt. Anderen gaan invulling geven wat jij als patiënt moet gaan doen in je ziekteproces. Uit ervaring weet ik dat zorginstellingen het begrip zelfmanagement vaak interpreteren als “de patiënt meer zelf laten doen”. Als je met zorg in aanraking komt, kun je dit voorkomen door zelf te bepalen wat je wilt en kunt doen.

Dit neemt niet weg dat je met zelfmanagement wel degelijk wat kunt bereiken. Dan moet je wel de struikelblokken in de gezondheidszorg herkennen en weten hoe je je eigen wensen en behoeften duidelijk maakt. Pas dan kan je samen beslissen op een gelijkwaardige manier.

Artsen en zorgverleners behandelen jou vaak niet als gelijkwaardig. Helaas zijn we ons dit niet bewust, omdat het toch al jarenlang goed ging. We zijn lang gewend geweest aan de arts die op een autoritaire (paternalistisch) over ons besloot. Lang niet altijd met goede uitkomsten.

zelfmanagement

De zorgverzekeraar

Ook de zorgverzekeraars kunnen er wat van. Hun doel: bezuinigen. Het Zorginstituut Nederland (ZN) gebruikt de volgende definitie:

Zelfmanagement is het zoveel mogelijk nemen van de regie en verantwoordelijkheid over de behandeling van een chronische ziekte (inclusief het omgaan met de lichamelijke en sociale gevolgen van de ziekte en het zo nodig aanpassen van de leefstijl) en het daartoe uitvoeren van de nodige handelingen door de chronisch zieken zelf.

Ook hier ligt weer de nadruk op wat de patiënt zelf moet doen: zelf regie nemen, zelf je leefstijl aanpassen en zelf handelingen uitvoeren.




Oorzaak hoge zorgkosten

Het lijkt alsof de patiënt de oorzaak is van de hoge kosten. Niets is minder waar. De verknipte vorm van wetten en regels heeft het zorglandschap veranderd in een ondoordringbaar woud. Niet de patiënt is de oorzaak van de hoge kosten, maar het systeem. Artsen krijgen betaald voor behandelingen, niet voor luisteren.




Zelfmanagement is onder te verdelen in twee groepen:zelfmanagement

1. Ondersteuning door zorgverleners met een verzameling technieken en instrumenten.

2. Activiteiten die een patiënt kan uitvoeren.




Zelfmanagement, wat is het?

1. De activiteiten die jij als patiënt kunt uitvoeren.

2. De ondersteuning die een zorgaanbieder aanbiedt.

3. Het aanmoedigen van patiënten door zorgverleners in het nemen van beslissingen die de gezondheid en het lichamelijk functioneren verbetert.

Vraaggestuurde zorg is al jarenlang het uitgangspunt, maar het lijkt alleen werkelijkheid te kunnen worden met de patiënt aan het roer.

Betere uitgangspunten voor eigen regie zijn:

1. De wensen en behoeften van de patiënt zijn uitgangspunt.
2. De patiënt neemt alleen de zelfmanagementrol op zich als hij dit wil en kan.
3. Kiezen voor de term “eigen regie” i.p.v. zelfmanagement. Eigen regie gaat meer uit van wat je als patiënt zelf wilt en kunt.
4. De doelen die je samen met mij kiest moeten energie geven en een hogere kwaliteit van leven.
5. “Eigen regie” is niet alleen voor chronisch zieken. Opkomen voor je zorg begint al met een gesprek bij de huisarts. Ook dat kan de kwaliteit van leven al positief beïnvloeden.
6. In plaats van bezuiniging als uitgangspunt te kiezen (wat natuurlijk verdekt wordt gecommuniceerd bij overheid, zorgverzekeraars en grote zorginstellingen) kiezen wij voor de slogan: “Jij bent meer dan je ziekte”.
7. Samen bepalen we jouw zorgvraag. Zorginstellingen zijn jarenlang dominant geweest, nu mag jij wat verloren terrein terugwinnen. Aandacht en respect voor jouw keuze moet soms afgedwongen worden.
8. Kiezen voor eenvoud, zodat jij door de bomen het bos kan vinden.
9. Doelen kiezen die bij jou passen. Als je doelen stelt samen met een zorginstelling is de kans groot dat niet jouw doelen maar hun doelen bepaald worden.

Zorgverleners stellen lang niet altijd de doelen die jij als patiënt belangrijk vindt.

Zorgverleners wilden niet in discussie gaan met patiënten over doelen die de patiënt aanwees, indien deze niet aansloten bij wat de zorgverlener als een relevant doel zag. Dit was een belangrijke barrière voor zorgverleners, waardoor professionals bij voorbaat de patiënt niet zijn eigen doelen zal laten stellen (bron: Rosewilliam et al., 2011).

Gezamenlijke doelen moeten FUZZY zijn

zelfmanagement

FUZZY staat voor:
Finetunen: het doel moet op jouw wensen en behoeften als mens zijn aangepast, dit vergt fijngevoeligheid van de zorgverlener die je hierbij begeleidt.
Uitdagend: het doel moet spannend zijn, op het randje van het haalbare. Een doel moet liefst bijna onmogelijk zijn.
Zuiver: het doel moet weergeven wat je echt wilt.
Zinnelijk: mensen moeten een prettig opwindend gevoel hebben bij een doelstelling.
Yes!: een doelstelling moet enthousiasme oproepen.

Ten slotte: Eigen regie zoals Kom Op Voor Je Zorg het bedoelt.

Eigen regie kan bestaan uit de volgende onderdelen:

  • Verzamelen van informatie over de ziekte, de symptomen en de medicatie.
  • Zorggebruik in kaart brengen: opnames, consulten, enzovoorts.
  • Bepalen welke (keuze)hulpmiddelen worden ingezet.
  • Het bepalen van de zelfmanagement mogelijkheden (vragenlijst).
  • Keuze maken welk zorgplan of persoonlijk ondersteuningsplan(P.O.P) wordt ingezet.
  • Samen vaststellen wat de zorgen en prioriteiten zijn.
  • Samen vaststellen wie de belangrijkste mantelzorgers zijn en hun eventuele rol.
  • Op zoek gaan naar het juiste lotgenotencontact.
  • Een spannend doel bepalen dat weergeeft wat de patiënt echt wil.
  • Vastleggen hoe het functioneren op langere termijn gaat.
  • Bepalen in welke mate eigen regie ingezet kan worden in de toekomst.




zelfmanagementWat kan eigen regie je opleveren:

  • Je verzamelt en krijgt informatie die bij je past.
  • Je krijgt meer vertrouwen in eigen kunnen.
  • Je blijft zo veel mogelijk zelfstandig.
  • Je bent actief betrokken bij je zorg en behandeling.
  • Je haalt meer uit gesprekken met zorgverleners.
  • Jij bepaalt hoe jouw kwaliteit van leven er uit ziet.
  • Je maakt je eigen keuzes over wat je zelf wilt doen en wat je uit handen geeft.
  • Je leert problemen beter oplossen en doelen stellen die haalbaar zijn.